- Reklama -
czwartek, 28 marca 2024
- Reklama -
Więcej
    Strona głównaPracaUprawnienia emerytalne funkcjonariuszy Służby Celnej

    Uprawnienia emerytalne funkcjonariuszy Służby Celnej

    Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1, art. 18a ust. 1 i art. 18b ust. 1 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin:

    • są zgodne z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 konstytucji,
    • w zakresie, w jakim wśród osób uprawnionych do świadczeń emerytalnych pomijają funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy wykonują zadania określone w art. 2 ust. 1 pkt 4-6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, są niezgodne z art. 32 konstytucji.

    Wnioskodawcy wskazali we wnioskach, że funkcjonariusz Służby Celnej podejmując służbę, działa w zaufaniu, że państwo zapewni mu adekwatne do uciążliwości pełnionej służby bezpieczeństwo socjalne i prawa emerytalne. Podkreślano również, że w ostatnich dziesięciu latach organy administracji rządowej niejednokrotnie zapowiadały oczekiwane zmiany, a pomimo zadeklarowanej konieczności ich wprowadzenia i możliwości ich dokonania – niestety odstępowały od realizacji.

    Należy wskazać, że system zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy służb mundurowych stanowi szczególny rodzaj ustawowego „przywileju” z punktu widzenia osób objętych powszechnym systemem emerytalnym. Co więcej, korzystniejsze zasady nabywania przez funkcjonariuszy służb mundurowych uprawnień emerytalnych, ustalania podstawy wymiaru emerytury oraz tzw. wysługi emerytalnej są uzasadniane szczególnymi warunkami pełnienia przez nich służby. Jednakże z powyższego nie wynika obowiązek ustawodawcy do zapewnienia takiego samego świadczenia emerytalnego każdemu funkcjonariuszowi i każdej służbie „mundurowej”, bez względu na cechy i okoliczności charakteryzujące beneficjentów.

    Z Konstytucji RP nie wynika obowiązek ustawodawcy obejmowania kolejnych grup zawodowych systemem zaopatrzenia społecznego czy tworzenia przepisów na jego wzór, a wręcz przeciwnie. Z konstytucyjnych zasad, że Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej oraz równości wobec prawa wynika obowiązek dla ustawodawcy objęcia powszechnym systemem emerytalnym wszystkich grup zawodowych – w tym pracowników, rolników i funkcjonariuszy. Dlatego też ustawodawca może różnicować zasady nabywania praw emerytalnych, ustalania podstawy wymiaru emerytury oraz tzw. wysługi emerytalnej stosownie do specyfiki zawodu czy służby, w tym sprawności fizycznej, warunków pracy czy zagrożenia dla zdrowia i życia – zawsze zachowując istotę tego prawa.

    W kształtowaniu prawa do zabezpieczenia społecznego, w tym prawa emerytalnego, ustawodawca ma – według już utrwalonej linii orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego – znaczny zakres swobody. Do kompetencji ustawodawcy należy stanowienie regulacji socjalnych, które odpowiadają założonym celom politycznym i gospodarczym oraz przyjmowanie takich rozwiązań prawnych, które jego zdaniem będą najlepiej służyły realizacji tych celów. W konsekwencji tego, Trybunał Konstytucyjny może ingerować w domenę zastrzeżoną dla ustawodawcy tylko, jeśli kontrolowane przepisy ustaw godzą w sposób oczywisty w istotę prawa podmiotowego. Przy czym Trybunał nie może z kolei ingerować, jeśli ustawodawca wybrał jeden z konstytucyjnie możliwych wariantów unormowania danej kwestii, nawet jeżeli ma wątpliwości, czy unormowanie to było najlepsze z możliwych.

    Podkreślenia wymaga, że ustawodawca nie pozostawił funkcjonariuszy Służby Celnej bez ochrony emerytalnej, ale zdecydował, że nabywają oni prawo do świadczeń emerytalnych na zasadach określonych w powszechnym systemie emerytalnym. Jednak zarzuty wnioskodawców nie dotyczyły przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, na podstawie których funkcjonariuszom Służby Celnej przysługują świadczenia emerytalne. Wnioskodawcy zakwestionowali zgodność z konstytucją nieprzyznania im świadczeń emerytalnych takich, jakie mają funkcjonariusze Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej.

    Głównym zarzutem wnioskodawców był zarzut niezgodności kwestionowanych przepisów z zasadą równości i zakazem dyskryminacji wyrażonymi w art. 32 konstytucji. Na poparcie tego zarzutu wnioskodawcy wskazali, że funkcjonariusze Służby Celnej należą do zbiorczej kategorii służb mundurowych. Dlatego też powinni zostać objęci ochroną emerytalną taką, jaką przewiduje ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy dla funkcjonariuszy innych służb mundurowych. Zróżnicowanie sytuacji prawnej funkcjonariuszy Służby Celnej względem funkcjonariuszy innych służb mundurowych – w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego jest arbitralne i dyskryminujące. Funkcjonariusze Służby Celnej mają bowiem węższe uprawnienia emerytalne, niż funkcjonariusze Straży Granicznej mimo wielu cech wspólnych tych służb, takich jak pełna dyspozycyjność i podległość służbowa, możliwość przeniesienia na inne stanowisko służbowe, wykonywanie zadań w nielimitowanym czasie pracy i trudnych warunkach, a niekiedy nawet praca na takich samych warunkach i równych zasadach.

    Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że w istocie tzw. służby mundurowe są kategorią zbiorczą, w skład której wchodzą grupy zawodowe o dość zróżnicowanej specyfice celów i zadań, struktury organizacyjnej, wymagań stawianych kandydatom na funkcjonariuszy, uprawnień oraz obowiązków i praw, uposażenia i świadczeń pieniężnych oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej, jak chociażby Policja, Agencja Wywiadu, Państwowa Straż Pożarna i Służba Więzienna. W rezultacie – z samego określenia przez ustawodawcę danej formacji jako mundurowej lub umundurowanej nie można a priori wysnuwać wniosku, że status prawny takich formacji i ich funkcjonariuszy powinien być kształtowany przez ustawodawcę w sposób identyczny czy podobny. Co więcej, ustawodawca powierzył jednak Służbie Celnej zadania podobne do zadań Policji. Do zadań Służby Celnej należy bowiem również rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie określonych przestępstw i wykroczeń. Sytuacja prawna funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy je wykonują jest podobna do funkcjonariuszy Policji, którym jednocześnie przysługują emerytury z systemu zaopatrzenia emerytalnego.

    Podstawa prawna:
    art. 18a ust. 1, 18b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2012 poz. 664)

    ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku o Służbie Celnej (Dz. U. 2009 nr 168 poz. 1323)

    Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 marca 2015 r., sygn. akt K39/13

    POWIĄZANE ARTYKUŁY
    - Reklama -

    NAJPOPULARNIEJSZE