Ile kosztuje adwokat lub radca prawny?

Wynagrodzenie prawnika

Na wynagrodzenie prawnika składa się wiele elementów, są nimi przede wszystkim:

• Pensja za ustną pomoc prawną (np. wyjaśnienie kluczowych elementów dla sprawy)
• Pensja za sporządzenie pisemnej opinii prawnej na dany temat
• Pensja za sporządzenie pism procesowych (np. pozwu, apelacji, odwołania od decyzji) – tutaj pamiętaj, że oprócz wynagrodzenia prawnika musisz uiścić jeszcze opłatę za wniesienie danego pisma do sądu czy organu administracji publicznej
• Pensja za reprezentację w sądzie.

Każdy prawnik samodzielnie ustala stawki obowiązujące w jego kancelarii – z reguły za poradę prawną zapłacimy od 150 do 200 zł, przy trudniejszych sprawach będą to wyższe kwoty. Oczywiście cena za poradę np. co do konieczności wniesienia sprawy do sądu nie obejmuje kosztów sporządzenia takiego pisma czy reprezentacji klienta przed sądem – za to niestety musisz zapłacić dodatkowo. Z reguły za proste pisma prawnik żąda minimum 100 zł, przy tych trudniejszych nawet do 3000 zł – tak będzie chociażby w sprawach rozwodowych, które uznawane są za jedne z najdroższych (oczywiście nie chodzi tu o opłatę od konkretnego pisma sądowego, lecz o koszt jego sporządzenia przez adwokata czy radcę prawnego. Opłaty od pism mogą być mniejsze, niż koszt ich stworzenia). Skupmy się jednak na kosztach zastępstwa procesowego, czyli na opłacie za pomoc prawnika na sali sądowej.

Pomoc w sądzie

Koszty zastępstwa procesowego, a dokładniej zasady regulujące tę materię odnaleźć możemy przede wszystkim w Kodeksie postępowania cywilnego. Oczywiście w polskim systemie prawnym istnieje szereg innych aktów prawnych regulujących kwestię kosztów profesjonalnych pełnomocników, takich jak choćby rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, czy rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Zgodnie z treścią art. 98 KPC, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy. Oczywiście w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Z kolei art. 101 i 102 KPC wskazują, iż zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Jak podkreśla Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 października 2012 r. (sygn. akt IV CZ 70/12), postanowienie o kosztach procesu powinno zawierać nie tylko przytoczenie stanowiących podstawę prawną rozstrzygnięcia przepisów prawa, ale także wyjaśnienie, dlaczego w konkretnej sytuacji prawnej mają zastosowanie powołane przepisy prawa i w jaki sposób wpływają one na rozstrzygnięcie. Nie jest bowiem rolą Sądu Najwyższego poszukiwanie motywów, jakimi kierował się sąd orzekając o kosztach procesu, niezbędnych do oceny zasadności zażalenia. Niewskazanie podstawy prawnej, jak również motywów, którymi kierował się sąd orzekając o kosztach postępowania odwoławczego, oznacza, że uzasadnienie nie odpowiada wymogom art. 328 § 2 KPC.

O kosztach decyduje rodzaj sprawy

Ważnymi aktami prawnymi w sprawie ustalenia kosztów zastępstwa procesowego są tak naprawdę wymienione na wstępie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. Znajdziemy w nich dokładnie określone stawki minimalne uzależnione od rodzaju i charakteru prowadzonej sprawy. Dla przykładu stawki minimalne w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych (niezależnie od tego czy reprezentuje nas adwokat czy radca prawny) wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:

• do 500 zł – 60 zł;
• powyżej 500 zł do 1.500 zł – 180 zł;
• powyżej 1.500 zł do 5.000 zł – 600 zł;
• powyżej 5.000 zł do 10.000 zł – 1.200 zł;
• powyżej 10.000 zł do 50.000 zł – 2.400 zł;
• powyżej 50.000 zł do 200.000 zł – 3.600 zł;
• powyżej 200.000 zł – 7.200 zł.

Stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego o:

• rozwód i unieważnienie małżeństwa – 360 zł;
• stwierdzenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa – 240 zł;
• przysposobienie – 180 zł;
• pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej oraz odebranie dziecka – 120 zł;
• ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, unieważnienie uznania dziecka oraz rozwiązanie przysposobienia – 240 zł;
• ubezwłasnowolnienie – 240 zł;
• uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu oraz rozstrzygnięcie co do aktów stanu cywilnego – 180 zł;
• rozstrzygnięcie w istotnych sprawach rodziny lub co do zarządu majątkiem wspólnym – 240 zł;
• zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami – 360 zł.