Spis treści
Koszt programów socjalnych rządu mówi sam za siebie
Jak mówi stare przysłowie, liczby nie kłamią. Roczny koszt obsługi programów, takich jak 500 plus, 13 i 14 emerytura oraz Dobry Start, jest znacznym wydatkiem z budżetu państwa, który w obliczu gospodarczej recesji nie może być pomijany. Jak wynika z danych resortu rodziny, roczny koszt programu Rodzina 500+, uwzględniający przyznanie świadczenia na pierwsze dziecko, bez wymogów kryterium dochodowego, wynosi 40 mld złotych. Program Dobry Start z kolei kosztuje wszystkich podatników około 1,5 mld zł rocznie, zaś koszt 13. i 14. emerytury to wydatek rzędu 24 mld złotych. Ponowny lockdown spowoduje nie tylko olbrzymi kryzys, ale zmusi rząd do znalezienia dodatkowych miliardów, przeznaczonych na ratowanie polskiego biznesu. Niezbędne wsparcie w ramach kolejnych tarcz antykryzysowych będzie wymagało wielomiliardowych nakładów z budżetu w czasie, gdy księgowane wpływy będą znikome. Chcąc nie chcąc, w pierwszej kolejności pod nóż pójdą więc wspomniane wyżej wydatki socjalne.
Procedury ostrożnościowe i sanacyjne w świetle ustawy o finansach publicznych
Sceptycy, którzy z niedowierzaniem patrzą na informacje o możliwej utracie comiesięcznych świadczeń, muszą mieć świadomość, że obowiązujące od ponad 20 lat przepisy znacząco ograniczają możliwości zadłużania państwa, poprzez ustalenie progów ostrożnościowych, będących ustaloną, graniczną wartością relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto.
Ustawowe procedury ostrożnościowe i sanacyjne po raz pierwszy zostały wprowadzone w Polsce w ustawie o finansach publicznych z 1998 roku. Od tej pory były one kilkakrotnie zmieniane, głównie w aspekcie procedur sanacyjnych.
Zgodnie z art. 86 ustawy o finansach publicznych, w przypadku, gdy wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto jest większa od 55%, a mniejsza od 60%, to na kolejny rok Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, w którym:
- nie przewiduje się deficytu budżetu państwa lub przyjmuje się poziom różnicy dochodów i wydatków budżetu państwa, zapewniający, że relacja długu Skarbu Państwa do produktu krajowego brutto przewidywana na koniec roku budżetowego, którego dotyczy projekt ustawy, będzie niższa od relacji długu Skarbu Państwa do produktu krajowego brutto,
- nie przewiduje się wzrostu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej,
- waloryzacja rent i emerytur nie może przekroczyć poziomu odpowiadającego wzrostowi cen towarów i usług konsumpcyjnych, ogłoszonego przez Główny Urząd Statystyczny za poprzedni rok budżetowy,
- wprowadza się zakaz udzielania pożyczek i kredytów z budżetu państwa z wyjątkiem rat kredytów i pożyczek udzielonych w latach poprzednich,
Dodatkowo, Rada Ministrów dokonuje także przeglądu wydatków budżetu państwa finansowanych środkami pochodzącymi z kredytów zagranicznych oraz przeglądu programów wieloletnich, a także przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto.
Najwyższy, czyli 60%-owy próg relacji państwowego długu publicznego do PKB ma także rangę konstytucyjną. Art. 216 ust. 5 Konstytucji RP określa bowiem, iż nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto.
Podstawa prawna:
Art. 38, art. 86 ustawy z dna 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (T.J. Dz.U.2019.869 ze zm.).
Art. 216 Konstytucji RP.
