Gdy jeden z małżonków sprzedaje swoje mieszkanie

Status przedmiotów majątkowych nabytych przed powstaniem wspólności ustawowej

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Do majątku wspólnego należą w szczególności:

• pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
• dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
• kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej należą jednak do majątku osobistego małżonka. Poza przedmiotami majątkowymi nabytymi przed powstaniem wspólności ustawowej do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

• przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
• prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
• przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
• prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
• przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
• przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
• prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
• przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Rozwiązanie

Przepisy Kodeksy rodzinnego i opiekuńczego wymagają zgody drugiego małżonka do dokonania:

• czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków;
• czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal;
• czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa;
• darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.

Zgoda drugiego małżonka nie jest jednak wymagana w przypadku czynności prawnej dotyczącej przedmiotów majątkowych należących do majątku osobistego małżonka. W przedstawionym stanie faktycznym mieszkanie zostało nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego, a więc wchodzi w skład majątku osobistego męża, nie zaś do majątku wspólnego małżonków. W związku z tym zgoda żony na sprzedaż mieszkania nie jest  wymagana.

Na marginesie można również wskazać, że w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej, w razie sporu między małżonkami co do przynależności określonego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego, dopuszczalne jest powództwo o ustalenie (art. 189 KPC), że przedmiot ten należy do tego majątku.  

Podstawa prawna:
art. 31, art. 33, art. 37 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2015.2082).