Windykacja cywilna
Roszczenie windykacyjne jest niczym innym jak roszczeniem o wydanie rzeczy, które wynika z prawa własności. Zgodnie bowiem z treścią art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego, właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Ogólnie rzecz biorąc windykacja to zbiór wszelkich czynności mających doprowadzić do realizacji zobowiązania przez dłużnika. Widać zatem, że nie obejmuje swym zakresem wyłącznie kwestii prawa własności ale także prawa zobowiązań.
Zatem, rzecz, której posiadania właściciel został pozbawiony nadal wchodzi do jego majątku. Tym samym, pozbawienie właściciela władztwa nad rzeczą nie powoduje powstania w jego majątku uszczerbku w wysokości wartości tej rzeczy. Dopóki bowiem istnieje możliwość realizacji roszczenia windykacyjnego – wydania rzeczy przez posiadacza, dopóty właścicielowi przysługuje roszczenie o wykonanie w naturze ewentualnie roszczenie o naprawienie szkody wynikającej ze zwłoki. Dopiero jeżeli zobowiązanie nie zostanie wykonane, i to mimo ewentualnego zastosowania przymusu państwowego, a nie zachodzą zarazem inne prawem określone przyczyny wygaśnięcia stosunku zobowiązaniowego, roszczenie wierzyciela o wykonanie zobowiązania przekształca się w roszczenie odszkodowawcze.
Bezpłatnie stwórz profesjonalne wezwanie do zapłaty – w 5 minut! »
Postępowanie windykacyjne możemy podzielić zasadniczo na dwa odrębne etapy – postępowanie przedegzekucyjne (określane także mianem polubownego) oraz postępowanie sądowo – egzekucyjne.
Postępowanie polubowne
Jest to pierwszy i najłagodniejszy z etapów dochodzenia wykonania zobowiązania przez dłużnika. W tym czasie wierzyciel kontaktuje się z dłużnikiem, który nie wykonał zobowiązania w wymaganym terminie i negocjuje z nim warunki dobrowolnej (jeszcze) spłaty zadłużenia. W postępowaniu przedegzekucyjnym wierzyciele z reguły wysyłają swoim dłużnikom wezwania do zapłaty, w których wyraźnie zaznaczają, że brak realizacji zobowiązania będzie skutkował skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego, a dalej do egzekucji. Oczywiście etap ten może zakończyć się w różny sposób – dłużnik albo ureguluje dług od razu, albo też zawrze z wierzycielem ugodę, w której szczegółowo określi sposób i termin realizacji swojego zobowiązania. Jeżeli takie sytuacje będą miały miejsce, to postępowanie windykacyjne zostanie na tym etapie zakończone. Z drugiej jednak strony brak jakiejkolwiek współpracy ze strony dłużnika będzie skutkował przejściem do fazy postępowania sądowego.
Postępowanie sądowo – egzekucyjne
Jest to etap dużo bardziej sformalizowany i kosztowny, niż postępowanie przedegzekucyjne. W tej fazie wierzyciel przygotowuje się do wniesienia pozwu lub innego pisma procesowego – pamiętajmy, że nie może tego uczynić, jeśli nie wezwał wcześniej dłużnika do dobrowolnego uregulowania zobowiązania w wyraźnie określonym w wezwaniu do zapłaty terminie. Po wniesieniu sprawy do sądu, toczy się ona według właściwego trybu określonego przez Kodeks postępowania cywilnego. Z reguły wierzyciel uzyskuje tytuł egzekucyjny w wyroku nakazowym, jest to podstawa do późniejszego wszczęcia egzekucji względem dłużnika. Oczywiście wierzyciel może, w zależności od rodzaju sprawy, uzyskać inny tytuł egzekucyjny pod postacią np. wyroku czy postanowienia sądowego. Następnie wierzyciel musi złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności uzyskanemu tytułowi egzekucyjnemu, bez tego komornik nie dokona wszczęcia egzekucji. Pamiętajmy, że dłużnik może wnieść zarzuty lub sprzeciw w stosunku do wydanego przeciwko niemu nakazu zapłaty – w takiej sytuacji postępowanie sądowe będzie toczyło się na zasadach ogólnych.
Jeżeli jednak dłużnik w żaden sposób nie zareaguje na zaopatrzony w klauzulę wykonalności tytuł egzekucyjny, wierzyciel może wnioskować do właściwego komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Na tym etapie komornik prowadzi negocjacje z dłużnikiem, może dokonać także (na wniosek wierzyciela) poszukiwania majątku dłużnika. Pamiętajmy, że wszelkie czynności egzekucyjne dokonywane przez komornika podejmowane są zawsze na wyraźny wniosek wierzyciela – komornik sam z siebie nie dokona żadnej czynności, która nie będzie objęta wnioskiem wierzyciela. Jeżeli uda się ustalić majątek dłużnika, komornik będzie starał się ściągnąć wymaganą wierzytelność i tym samym zaspokoić wierzyciela.
Podstawa prawna:
[art. 222 § 1 k.c. (Dz.U. z 2014 r. Nr 121 j.t.)]
