Kiedy przysługuje zasiłek pogrzebowy?
Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci ubezpieczonego, osoby pobierającej emeryturę lub rentę, a także osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania oraz dla członka rodziny osoby ubezpieczonej lub pobierającej emeryturę lub rentę.
Członkami rodzin są:
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
- przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
- małżonek (wdowa i wdowiec);
- rodzice, z tym że od wnuków i rodzeństwa nie wymaga się spełnienia warunku przyjęcia na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności.
Natomiast odnośnie rodziców, to w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające. Zasiłek pogrzebowy przysługuje również w razie śmierci ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, zaświadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego. Należy podkreślić, że zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu.
Koszty pogrzebu
W Ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustawodawca nie ustanowił definicji kosztów pogrzebu. W związku z tym, omawiając problematykę uprawnień do zasiłku pogrzebowego, można posłużyć się orzecznictwem, które odnosi się do art. 446 § 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 stycznia 1982 r. (sygn. II CR 556/81), „obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu na podstawie art. 446 § 1 k.c. obejmuje zwrot kosztów bezpośrednio z pogrzebem związanych (jak przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu i in.), jak również zwrot wydatków, odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się koszt postawienia nagrobku (w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet koszty rzeczywiste były znaczne, np. z uwagi na materiał lub wystrój nagrobku, wyższe), wydatki na wieńce i kwiaty, koszty zakupu odzieży żałobnej i in. Do tych wydatków należy zaliczyć także wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie osób, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, skoro jest to zwyczaj w zasadzie powszechnie przyjęty, zwłaszcza jeżeli jest w danym środowisku stosowany, i dotyczy przede wszystkim krewnych zmarłego (bliższych i dalszych członków rodziny), jak również innych osób bliżej z denatem związanych, np. najbliższych współpracowników itp. Koszt takiego poczęstunku, utrzymany w rozsądnych stosownie do okoliczności granicach (nie mającego charakteru tzw. stypy pogrzebowej), podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami pogrzebu zgodnie z art. 446 § 1 k.c.”
Czy zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko członkom rodziny?
Nie, należy wskazać, że świadczenie w postaci zasiłku pogrzebowego przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.1440 j.t.) zasiłek pogrzebowy przysługuje także pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu. Jeśli dojdzie do sytuacji, że koszty pogrzebu zostaną pokryte przez więcej niż jedną osobę lub podmiot wskazany powyżej, to zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż członka rodziny zmarłego ubezpieczonego lub osoby pobierającej emeryturę lub rentę, pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, powiat, osobę prawną kościoła lub związku wyznaniowego, to wówczas zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż 4.000,00 zł. Natomiast jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt Państwa, organizacji politycznej lub społecznej, lecz osoby członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub osoby pobierającej emeryturę lub rentę poniosły również część jego kosztów, przysługuje im zasiłek w wysokości 4.000,00 zł.
W jakiej wysokości jest wypłacany zasiłek pogrzebowy?
Zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości 4.000 zł. Jest to najwyższa kwota, jaką może otrzymać uprawniony do pobrania zasiłku pogrzebowego. Na wysokość zasiłku nie mają wpływu jakiekolwiek elementy, takie jak np. wysokość świadczenia emerytalnego czy też renty. Jest to stała, zryczałtowana kwota.
Po jakim czasie wygasa prawo do zasiłku pogrzebowego?
Zgodnie z art. 81 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Warto wiedzieć, że jeśli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w terminie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Dokumentem potwierdzającym takie okoliczności lub przyczyny jest przede wszystkim zaświadczenie Policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający zaistnienie okoliczności lub przyczyn uniemożliwiających zgłoszenie wniosku.
Podstawa prawna:
art. 67, 77-81 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.1440 j.t.).
