Aktem prawnym regulującym kwestię darmowego podręcznika jest oczywiście ustawa z dnia 7 września 1997 r. o systemie oświaty. Zgodnie z treścią jego art. 22c – minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a w przypadku podręczników do szkół artystycznych minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może zlecić opracowanie i wydanie podręcznika lub jego części. Podręcznik lub jego część opracowane w wyniku takiego zlecenia oraz zaakceptowane odpowiednio przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania albo ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, są dopuszczone do użytku szkolnego z mocy prawa.
Tak naprawdę z powyższego nie wynika jednoznacznie, że darmowy podręcznik będzie obowiązywał w każdej polskiej szkole. Przepis stanowi jedynie o możliwości zlecenia opracowania i wydania konkretnego podręcznika szkolnego oraz o dopuszczeniu go do użytku szkolnego z mocy samego prawa. Mając na uwadze szum medialny, który powstał wokół tego tematu, darmowe podręczniki dla pierwszoklasistów mają być jednak faktem, przynajmniej w nadchodzącym roku szkolnym 2014/2015.
Tak naprawdę nie ma jeszcze darmowego podręcznika dla nowych uczniów – jest w fazie przygotowawczej. Rodzi to jednak pytanie – czy rząd zdąży nie tylko z jego utworzeniem, ale przede wszystkim z wydrukiem i dystrybucją do wszystkich polskich szkół podstawowych? Dodatkowo przepisy nie regulują w jaki sposób i czy w ogóle nauczyciele muszą korzystać z tak przygotowywanej pomocy dydaktycznej. Może zatem okazać się, że po szumnych zapowiedziach liczba placówek oświatowych, które zdecydują się na darmowy podręcznik będzie naprawdę znikoma, a wszystko z prostej przyczyny – braku odpowiedniej logistyki we wdrażaniu pomysłu.
Nowelizacja wprowadzająca darmowy podręcznik (a przynajmniej możliwość jego wprowadzenia) dodała do ustawy o systemie oświaty jeszcze jeden przepis – dyrektor szkoły podaje do publicznej wiadomości zestaw podręczników, który obowiązuje w roku szkolnym. Jednocześnie zniesiony został termin, w którym obowiązek ten miał być realizowany. Jeszcze pod rządem starych przepisów, dyrektorzy szkół musieli podawać do publicznej wiadomości zestaw podręczników na następny rok do 15 czerwca aktualnego roku szkolnego. Teraz takiego terminu nie ma, zatem teoretycznie dyrektorzy mogą podać taką listę w ostatnim możliwym dniu, przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego.
Na zakończenie dodajmy, że sejm uchwalił ustawę nowelizującą 21 lutego 2014 r. , Prezydent podpisał ją 7 marca br. Nowelizacja weszła w życie 22 marca 2014 r.
