Warto wspomnieć, że osoby które nadal nie uzyskały odszkodowania z różnych względów, będą mogły w prostszy sposób otrzymać pieniądze. Wszystko dzięki ustawie, która niedawno została podpisana przez Prezydenta RP. Dzięki wprowadzanym w życie zapisom, wszyscy uprawnienie mogą starać się o odszkodowanie w wysokości 20% wartości zostawionego mienia – pieniądze będą wypłacane z Funduszu Rekompensacyjnego.
Zgodnie z treścią art. 2 znowelizowanej ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, prawo do rekompensaty przysługuje właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli spełnia on łącznie następujące wymogi:
- był w dniu 1 września 1939 r. obywatelem polskim oraz opuścił pod przymusem ówczesne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z powodu wybuchu II wojny światowej (ustawa nie definiuje ani nie precyzuje, co należy uważać za "zmuszenie", a zatem trzeba uznać, że przymus, pod którego wpływem działali obywatele polscy opuszczający terytorium byłej Rzeczypospolitej Polskiej może mieć różny charakter (np. przymus bezpośredni, ekonomiczny, uzasadniona obawa o własne lub najbliższych zdrowie i życie itp.). Podkreślić należy, że ustawodawca nie zawęził środków dowodzenia zaistnienia powyższej przesłanki jedynie do możliwości wykazania jej w oparciu o dowód z dokumentu),
- posiada obywatelstwo polskie.
Warto w tym miejscu dodać, że wymóg zamieszkiwania na terytorium zabużańskim w dniu 1 września 1939 r. już nie obowiązuje – wszystko dzięki wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2012 r.
W przypadku gdy nieruchomości pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej były przedmiotem współwłasności, prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim współwłaścicielom, spełniającym powyższe wymogi, albo niektórym z nich, wskazanym przez pozostałych współwłaścicieli. Wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty następuje przez złożenie oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie lub przed organem administracji publicznej albo przez złożenie oświadczenia w polskiej placówce konsularnej. W przypadku śmierci właściciela nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim spadkobiercom albo niektórym z nich, wskazanym przez pozostałych spadkobierców, jeżeli spełniają wymóg posiadania obywatelstwa polskiego. Wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty następuje przez złożenie oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie lub przed organem administracji publicznej albo przez złożenie oświadczenia w polskiej placówce konsularnej.
Pamiętajmy, że prawo do rekompensaty potwierdzone na podstawie omawianej ustawy albo odrębnych przepisów jest niezbywalne.
Dzięki zmianom prawnym, o odszkodowanie będą mogły ubiegać się osoby, które otrzymały decyzję odmowną w sprawie przyznania omawianej rekompensaty – z powodu niespełniania warunku zamieszkiwania w dniu 1 września 1939 r. na terenie zabużańskim. W praktyce, jeżeli obywatel polski zamieszkiwał w tym czasie w innym miejscu, również może skorzystać z przysługującej mu kwoty odszkodowawczej (oczywiście musi wykazać, że posiadał konkretny majątek na Kresach Wschodnich). Nowe przepisy pozwalają zatem na złożenie wniosku o wznowienie postępowania w sprawie, w której wydano odmowną decyzję, co do przyznania rekompensaty za przymusowe przesiedlenie.
