Obecnie jawne postępowanie dyscyplinarne dotyczy: sędziów sądów powszechnych i sądu Najwyższego, a także adwokatów i radców prawnych. Zgodnie z art. 116 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych postępowanie dyscyplinarne jest jawne. Sąd dyscyplinarny może wyłączyć jawność postępowania ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa, porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego. Nawet w przypadku wyłączenia jawności orzeczenie ogłaszane jest publicznie. Podkreślić przy tym należy, iż wskazany przepis uregulował kwestię jawności postępowania dyscyplinarnego odmiennie niż poprzednio obowiązujący art. 87 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25, z późn. zm.), zgodnie z którym postępowanie dyscyplinarne toczyło się z wyłączeniem jawności, a rozprawa była jawna wyłącznie dla sędziów i asesorów pełniących czynności sędziowskie.
Podobna ewolucja – od jawności wyłącznie dla członków korporacji, do jawności rozprawy jako zasady – miała miejsce także w przypadku postępowania dyscyplinarnego adwokatów. Ustawą z dnia 29 marca 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze
i niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 80, poz. 540), która weszła w życie z dniem 9 czerwca 2007 r. zmieniono art. 95a ustawy – Prawo o adwokaturze. Przepis ten obecnie stanowi, że rozprawa przed sądem dyscyplinarnym jest jawna chyba, że jawność rozprawy zagraża ujawnieniu tajemnicy adwokackiej albo zachodzą inne wymagane przepisami prawa przyczyny wyłączenia jawności.
W przypadku radców prawnych, w związku z uchyleniem art. 74 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych – powołaną wyżej ustawą z dnia 29 marca 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw, a przez to także rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 kwietnia 1984 r. w sprawie zasad i trybu postępowania dyscyplinarnego w stosunku do radców prawnych i aplikantów radcowskich (Dz. U. Nr 27, poz. 138, z późn. zm.), którego § 4 ust. 1 przewidywał, iż rozprawa jest jawna wyłącznie dla radców prawnych i aplikantów radcowskich, obecnie kwestię jawności postępowania dyscyplinarnego regulują – zgodnie z art. 741 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych – odpowiednie przepisy Kodeksu postępowania karnego.
Z powyższego wynika, że w przypadku większości korporacji prawniczych miały miejsce zmiany dotyczące postępowań dyscyplinarnych, których efektem było zniesienie niejawności tych postępowań dla osób spoza korporacji.
Odmienne traktowanie notariuszy jest zatem nieuzasadnione oraz sprzeczne z zasadą jawności życia publicznego i równości. Ponadto obecny przepis, który wyłącza jawność zewnętrzną, tj. możliwą obecność innych osób na rozprawie, narusza konstytucję. Ustawa zasadnicza gwarantuje każdemu obywatelowi prawo udziału w rozprawie, o ile nie jest konieczne wyłączenie jawności.
Zważywszy na to, że sąd dyscyplinarny będzie mógł wyłączyć jawność postępowania dyscyplinarnego ze względu na konieczność ochrony tajemnicy notarialnej lub innej prawnie chronionej. Chodzi o sytuacje, gdy ujawnienie tych tajemnic mogłoby zagrażać dobru państwa lub ważnemu interesowi prywatnemu. Sąd dyscyplinarny będzie mógł także utajnić postępowanie dyscyplinarne, jeżeli jego jawność mogłaby obrażać dobre obyczaje. W przypadku wyłączenia jawności postępowania dyscyplinarnego wobec notariusza, orzeczenie w jego sprawie ma być ogłaszane publicznie.
Postępowanie dyscyplinarne wszczęte przed wejściem w życie nowych zasad, ma się toczyć na podstawie dotychczasowych przepisów. Znowelizowana ustawa ma obowiązywać po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
