Cele proponowanych zmian
Celem proponowanej regulacji jest przede wszystkim:
– ułatwienie dostępu do studiów wyższych osobom dojrzałym w ramach uczenia się przez całe życie,
– zapewnienie lepszej jakości kształcenia przy uwzględnieniu autonomii programowej uczelni,
– dostosowanie funkcjonowania uczelni do skutków niżu demograficznego,
– doprecyzowanie niektórych rozwiązań.
Ułatwienie dostępu do studiów wyższych osobom dojrzałym
Nowelizacja ma ułatwić dostęp do studiów wyższych osobom powyżej 25-go roku życia poprzez umożliwienie im ukończenia studiów w specjalnym trybie uwzględniającym wcześniej uzyskane kwalifikacje i kompetencje. Wprowadzony zostanie nowy system potwierdzania posiadanych przez takie osoby kompetencji zdobytych poza systemem szkolnictwa wyższego, a więc np. uzyskanych w procesie samodoskonalenia, wykonywania pracy zawodowej, uczestnictwo w kursach i szkoleniach, a także uznawania kwalifikacji zdobytych w kolegiach zawodowych funkcjonujących w systemie oświaty. Prawo do skorzystania z instytucji potwierdzania efektów uczenia się będą miały osoby, mające ukończone co najmniej 25 lat i posiadające albo świadectwo dojrzałości – w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia pierwszego stopnia lub jednolite studia magisterskie albo tytuł zawodowy licencjata – w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia. Projekt przewiduje, że tego typu potwierdzenia będą mogły wydawać tylko te podstawowe jednostki organizacyjne uczelni, które posiadają przynajmniej pozytywną ocenę Polskiej Komisji Akredytacyjnej lub w przypadku nieprzeprowadzenia jeszcze oceny – jednostki, które posiadają uprawnienia do nadawania stopnia doktora. Zostaną również uregulowane procedury związane z potwierdzaniem efektów uczenia się, które będzie określał senat uczelni oraz sposób wyceny tej usługi edukacyjnej. W celu zagwarantowania odpowiedniego poziomu kształcenia osoba ubiegająca się o potwierdzenie efektów uczenia się będzie mogła w ten sposób zaliczyć nie więcej niż 50% danego programu kształcenia, a ogólna liczba osób, które uzyskały takie potwierdzenie, na danym kierunku studiów i poziomie kształcenia, nie będzie mogła przekroczyć 20% ogólnej liczby studentów na tym kierunku. Ocena jakości tej usługi będzie dokonywana przez Polską Komisję Akredytacyjną. Według twórców projektu, dzięki proponowanemu rozwiązaniu osoby dojrzałe ubiegające się o potwierdzenie efektów uczenia się będą mogły uczestniczyć w mniejszej liczbie zajęć, a tym samym skrócić czas odbywanych studiów lub zmniejszyć ich intensywność.
Pozostałe zmiany
Nowelizacja ma na celu także wyspecjalizowanie uczelni zawodowych w kształceniu na kierunkach praktycznych, kładących na praktyczne umiejętności studentów, a także przeprofilowanie uczelni akademickich w uczelnie badawcze, w których kształcenie powiązane będzie z realizowanymi w uczelni badaniami naukowymi oraz włączeniem w nie studentów. Projekt przewiduje wprowadzenie nowych warunków wymaganych przy realizacji kształcenia interdyscyplinarnego, włączenie prac dyplomowych do ogólnopolskiego systemu antyplagiatowego, a także zmiany umożliwiające lepszą ocenę efektów kształcenia oraz usprawniające tryb postępowania w sprawach uruchamiania i zawieszania kierunków studiów oraz likwidacji uczelni niepublicznych. W celu ochrony uczelni niepublicznych zapewniony zostanie studentom i kandydatom na studia skuteczny dostęp do informacji o uczelniach, które nie przestrzegają prawa oraz o kierunkach studiów, które otrzymały negatywną ocenę Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Twórcy zmian zakładają również doprecyzowanie warunków tworzenia spółek celowych przez uczelnie, dokonywanie zmian nazw uczelni publicznych w drodze rozporządzenia oraz przekazanie akademii wychowania fizycznego pod nadzór ministra właściwego do spraw kultury fizycznej.
