27 czerwca 2012 roku Komisja Europejska opublikowała na swoich stronach internetowych sprawozdanie z konsultacji zapoczątkowanych w styczniu 2012 roku publikacją „Green Paper. Towards an integrated European market for card, internet and mobile payments”. Podstawowym celem konsultacji było zidentyfikowanie tych elementów istniejących regulacji prawnych, których zmiana jest niezbędna w celu dalszego rozwoju integracji europejskiego rynku płatności bezgotówkowych. Sprawozdanie z konsultacji jest dokumentem wartym odnotowania. Jego lektura pozwalana przewidzieć kierunki przyszłych zmian regulacji europejskich w zakresie płatności. Chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na kilka interesujących wątków poruszanych w dokumencie.
Surcharge
Dokument w sposób dobitny pokazuje, iż kwestia surcharge nie jest wyłącznie polskim problemem. Sprzeczność interesów wydawców, akceptantów oraz konsumentów w tym zakresie jest mocno podkreślana w sprawozdaniu. Warto odnotować pomysły zmierzające do ujednolicenia zasad surcharge w całej Europie oraz uniwersalizacji surcharge (tj. wprowadzenia zasady, zgodnie z którą, jeżeli w ogóle decydujemy się na możliwość stosowania surcharge, to w odniesieniu do wszystkich metod płatności). Chodzi oczywiście o uniknięcie sytuacji, w której możliwość surcharge doprowadziłaby do ograniczenia stosowania elektronicznych metod płatności.
Transgraniczni agenci rozliczeniowi
Konsultacje pokazały po raz kolejny, iż rynek europejski nie jest jeszcze w pełni gotowy na umożliwienie funkcjonowania transgranicznych agentów rozliczeniowych. Oprócz braku unifikacji rozwiązań technicznych stosowanych przy rozliczeniach transakcji wciąż istnieją lokalne bariery regulacyjne. O polskich barierach w tym zakresie staramy się regularnie pisać w naszych tekstach (ostatni tekst można przeczytać tutaj). Planowana nowelizacja ustawy o usługach płatniczych, przynajmniej w najnowszej wersji, postuluje zniesienie wymogu podwójnej licencji dla agentów rozliczeniowych. W tym zakresie wychodzi naprzeciw postulatom stworzenia warunków dla transgranicznej działalności agentów rozliczeniowych. Duże zainteresowanie tym tematem pozwala założyć, iż będzie on przedmiotem najbliższych inicjatyw legislacyjnych w obszarze usług płatniczych.
Zależność od płatności kartami
Sprawozdanie sygnalizuje zjawisko polegające na pojawieniu się we współczesnym obrocie gospodarczym przedsiębiorców, których byt uzależniony jest w ogromnej mierze od możliwości przyjmowania płatności kartami płatniczymi (dotyczy to w dużej mierze sektora internetowego). Niektóre wypowiedzi uczestników ankiety sugerują, iż w obliczu tego zjawiska powinny nastąpić pewne zmiany w dotychczasowej praktyce systemów kartowych. W szczególności w wielu miejscach podnoszono konieczność rezygnacji z zasady „Honour All Cards Rule” (HACR), zgodnie z którą akceptant jest kontraktowo zobligowany do akceptacji wszystkich rodzajów kart (nawet tych z wysokim poziomem opłat obciążających akceptanta – MSC). Wiele ankietowanych podmiotów sugeruje wprowadzenie ustawowego zakazu stosowania HACR. Warto nadmienić, iż taki właśnie ustawowy zakaz znalazł się w najnowszej wersji nowelizacji ustawy o usługach płatniczych jako art. 59a.
Dane osobowe
Warto odnotować, że większość respondentów ankiety uznała, iż obecne zasady przetwarzania danych osobowych zapewniają odpowiedni poziom bezpieczeństwa danych dotyczących transakcji wykonywanych za pomocą instrumentów płatniczych. Pojawiły się również ciekawe pomysły związane z nowymi zjawiskami w obszarze danych osobowych. Przykładowo zgłoszono pomysł wprowadzenia ustawowego prawa pozwalającego domagać się zaniechania profilowania użytkowników instrumentu płatniczego. Postulat ten jest związany z coraz częstszym wykorzystywaniem danych dotyczących transakcji do profilowania posiadaczy instrumentów płatniczych, przede wszystkim w celu prowadzenia skutecznego marketingu.
Krzysztof Wojdyło, Zespół Postępowań Regulacyjnych kancelarii Wardyński i Wspólnicy
